بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 181

ژست دادن-تنظیم وضع و حالت و قیافه برای عکس گرفتن

جی جی باجی-صمیمیت بسیار زیاد ولی غیر واقعی

خر رنگ کن-خوش طاهر بد باطن

چُس افاده-افاده ی بی جا

روی کسی نشدن-خجالت کشیدن

حرف شنو-سر به را-مطیع

 

انگار نه انگار-موضوع را نادیده بگیر!-گویی وجود نداشت

چوروک-چین و شکن

از دهان در رفتن(پریدن حرفی از دهان، بدون پیش‌بینی سخن راندن)

برگ زدن-حقه زدن-سر کسی کلاه گذاشتن-تقلب کردن

پف کرده-بادکرده-ورم کرده

بالای منبر رفتن-پر گویی کردن

خود را بستن-پول دار شدن

خاکروبه-زباله-آشغال

تخت و تبارک-با آسودگی خیال

حسابگر-کسی که در کارها سود و زیان خود را در نظر می گیرد
حلال وار-به صورت حلال

از زیر سنگ در آوردن-چیزی را هر چند نایاب و تهیه‌اش دشوار باشد به دست آوردن

پشمالو-دارای موهای بسیار

دردر کردن-چو انداختن-شایع کردن

 
چتوَل-یک چهارم

دندات روی جگر گذاشتن-طاقت آوردن-تحمل کردن-تاب آوردن

آسمان سوراخ شدن-رویداد بزرگ پیش آمدن

آش پختن برای کسی(کسی را برای آزار کسی برانگیختن، برای کسی توطئه‌ای ترتیب دادن)

جیک جیک کردن-غرغر کردن-جویده جویده حرف زدن

سیار غم انگیز و. سوزناک بودن

اهل دود(سیگاری)

خوش وعده-آن که به وعده اش وفا می کند

از بیخ(یکسره، به‌کلی، کاملن)

تک روی-عمل بدون توجه به جمع

تفنگ سر پر-تفنگی که باروت و گلوله را از سر لوله به درون تفنگ می گذاشتند و با سمبه آن ها می فشردند

خودافتاده-عاجز-کسی که موجب بیچارگی خود باشد

جنگ زرگری-دعوای دروغین-جنگ مصلحتی

دیگجوش-خوراکی مانند آش که در شب های جمعه و عید می پختند

آمپر کسی بالا رفتن-از کوره در رفتن

بلغور کردن-سر هم ردیف کردن-حرف های قلمبه زدن-شکسته و نامفهوم حرف زدن

زیر اخیه رفتن-به نفع کسی به کاری تن دادن

 

زمین خوار-کسی که زنمین های بی مالک را تصاحب کند و به دیگران بفروشد

آب‌کور(کسی که سودش به دیگران نمی رسد)

زینه-پله
تو سی خودت، من سی خودم-از تو به خیر و از ما به سلامت

خر پول-دارای پول زیاد-تروتمند
دست پاچه شدن-مضطرب شدن-دست و پای خود را گم کردن

دست به کیسه شدن-آماده ی پرداخت پول شدن
تعارفی-کسی که بیش از اندازه اهل تعارف است-قابل پیشکش

 

بی اُرس و پرس-بی مقدمه

بیشتر از کوپن حرف زدن ،-سخنان بالاتر از حد و مقام خود گفتن پا را از گلیم خود فراتر نهادن

 

دوره افتادن-گرداگرد شهر گشتن-به دیدار هر کسی رفتن
دَمَغ-افسرده-ناراحت-خیت

دان پاشیدن-دانه ریختن-به قصد گرفتار کردن کسی به او امتیازات دادن

پول پول شدن-شکسته شدن ظرف چینی به تکه های کوچک
چقال-مهمل بقال

افسار کسی را شل کردن-به کسی آزادی کمی دادن

حاشا کردن-نگا. حاشا زدن

انگشتر پا-چیز بی‌ارزش

برو برو داشتن-دارای مال و قدرت بودن-مورد توجه بودن- بر و بیا داشتن

زمین گیر شدن-ناتوان شدن از پیری یا بیماری

چشم به دهان کسی دوختن-مطیع محض کسی بودن

اجاق-دودمان

احتیاطی-نجس-ناپاک

آلنگ دولنگ(چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند)

 

دلپخت-پختن مغر چیزی
رکاب کش-به تاخت-با سرعت

اقبال کسی به برج ریق بودن-بداقبال بودن

حلال واری-نگا. خلال وار

چهار دستی-فراوانی
اسباب‌چینی-دسیسه‌چینی-توطئه‌چینی

بنا-قرار

حق به جانب-دارای ظاهر مظلومانه و دروغین

تُخس-ناقلا-شیطان-شرور

دخترکی-دوشیزگی-بکارت

خانه خرابی-بدبختی-زیان بسیار

 
افتاده(فروتن، متواضع)

تراشیده-نازک-قلمی-لاغر

آدم سر به راه-شخص خوب و نجیب-کسی که مزاحم دیگران نیست

دوما-در ثانی-دیگر آن که-دوم آن که

 

رعیت داری کردن-حراست کردن از زیردستان-مورد نوازش و محبت قرار دادن زیردستان

آتش سوزاندن-شیطنت و شرارت کردن

زار بودن کار کسی-پیچیده و دشوار بودن کار کسی

خاک به دهنم-زبانم لال

چشم سفیدی کردن-پر رویی کردن-گوش به حرف ندادن

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

توپ بستن به مال-حیف و میل کردن مال-ولخرجی کردن
پارتی بازی-حزب بازی-انجام کار از طریق سفارش و توصیه

توی گود نبودن-در متن موضوع نبودن-اطلاع دقیق نداشتن-در حاشیه بودن

در ثانی-ثانیا-دوم

 

در دهان افتادن چیزی-مشهور شدن چیزی-فاش شدن-رسوا شدن

پادویی کردن-فرمان برداری از استادان در مورد کارهای سرپایی-فراهم آوردن مقدمات
پول چای دادن-انعام دادن

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

آفتابِ پس دیوار-شامگاه

خشکبار-میوه های خشک مانند پسته-بادام-گردو و فندق

خِس خِس-صدای تنفس کسی که نفس تنگی دارد

از بی‌کفنی زنده بودن(بی‌نهایت فقیر و نیازمند بودن)

جاده خاکی-راهی که با وسایل فنی ساخته نشده است

دهان کسی چاییدن-آرزوی محال داشتن-از عهده ی چیزی بر نیامدن

زوال در آوردن-نعمتی را در نتیجه ی ناسپاسی و بی اعتنایی از دست دادن

زبان به چیزی باز کردن-چیزی را بر زبان آوردن

تاج گل به سر کسی زدن-کار نیکی در حق کسی کردن

بی بخار-بی خاصیت-بی عرضه-ناتوان

چشم انداز-منظره

حرام و حرس-ریخت و پاش
جوخه-کوچک ترین یگان نظامی شامل هشت نفر

جفتک چارکش زدن-کنایه از جفتک زدن

جیگر-نگا. جگر-خطابی میان دوستان صمیمی به معنی عزیزم-عزیز دلم

خجالت زده شدن-شرمسار شدن-شرمنده شدن
دَلِگی-هیزی-چشم چرانی

 

پشتک چار کش-نوعی بازی که کسی خم شده و کسی از پشت بر کمر او می جهد-جفتک چارکش
چای خوری-وسایل چای خوری-سرویس چای خوری

پیاله فروشی-میخانه

چنگلوک-مچاله شده-درهم و برهم-بی قواره

ادا اصول-ادا اطوار

دو دلی-تردید-بی تصمیمی

جرینگ-صدای سکه های پول

بی نماز شدن-گرفتار عادت ماهانه شدن

ترید- تلیت

دست بالا را گرفتن-حداکثر را فرض کردن

جوشی-تند مزاج-زود خشم-عصبانی

اتر خان رشتی-آدم پرافاده

اوا خواهر(مرد زن‌نما، مردی که علائق زنانه دارد)

 

دست کردن-دست فرو بردن

چیزی را به کسی زهرمار کردن-مانع از لذت بردن از چیزی شدن

آهوی مانده گرفتن(بی‌انصافی کردن، عاجزکشی کردن)

از خر شیطان پایین آمدن(از لجاجت دست برداشتن، از تصمیم نادرستی منصرف شدن)

خایه-بیضه-جرات

حاشا کردن-نگا. حاشا زدن

 

خانه آبادان-عبارتی به عنوان سپاس

جانماز آب کشیدن-تظاهر به پرهیزکاری کردن-خود را بی گناه وانمودن

دفتر یادداشت-دفتر ثبت رئوس مطالب که جنبه ی یادآوری دارد

به خانه ی بخت رفتن-شوهر کردن

آمد(فرخندگی، خوش‌قدمی)

بیل را پارو کردن-در کاری ناشیگری محض کردن

تاب برداشتن-خم شدن-شکم دادن-لوچ شدن چشم

اشکنک سرشکنک داشتن-با خطر همراه بودن

آسمان سوراخ شدن-رویداد بزرگ پیش آمدن

حواله ی روی یخ-نگا. حواله ی سر خرمن

دست به کار شدن-آغاز به کار کردن

ترکه-آدم باریک و بلند

خوش آب و هوا-معتدل-کنایه از جایی که در آن وسایل خوشی فراهم باشد

درز گرفتن-کوتاه کردن سخن-اصطلاح خیاطی برای کوتاه کردن اندازه ای در لباس

بیشتر از کوپن حرف زدن ،-سخنان بالاتر از حد و مقام خود گفتن پا را از گلیم خود فراتر نهادن

تر و فرز-چست و چابک

 

افسار کسی را شل کردن-به کسی آزادی کمی دادن

تن زدن-سرپیچیدن-نپذیرفتن

چاچول بازی-حقه بازی-هوچی گری-لاف زنی
آیه آمدن(سوگند یاد کردن، به قرآن سوگند خوردن)

آینه‌ی زانو-برآمدگی زانو

دو تا شدن-خم شدن-دو لا شدن

پیسی سر کسی در آوردن-با کسی نهایت بدرفتاری را کردن

دریدگی-وقاحت-بی شرمی-پر رویی

الدرم بلدرم کردن-بد و بیراه گفتن-ناسزا گفتن

پوشال-چیزهای سبک-میان تهی و بی ارزش

انگشت بر چشم نهادن(پذیرفتن، مسلم دانستن)
دید و بازدید-ملاقات خویشان و دوستان با یکدیگر

جناغ-استخوان جلو سینه ی مرغ

بچه ی-اهل ِ

پر نفس-پر چانه-پر حرف-کسی که در دویدن نفسش دیر تنگ شود

به یک چوب راندن-همه را به یک چشم نگاه کردن

جیغ جیغو-اهل داد و فریاد-پر سر و صدا

پیشت-آوازی برای راندن گربه

بی پا-از تاب و توان افتاده-فرسوده

پزا-زود پخت شونده

چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم

بی بی-مادر بزرگ-زن سالخورده و محترم

دم به تله ندادن-با احتیاط رفتار کردن-خطر نکردن

به گرد کسی نرسیدن-بسیار عقب بودن از کسی-فاصله ی بسیار با کسی داشتن

خاور شناس-دانا به فرهنگ شرق
راست آمدن-درست درآمدن حدس و پیش بینی

رَطب و یا بس گفتن-سخنان درست و نادرست گفتن-آسمان و ریسمان به هم بافتن

 

آواز دادن-خواستن

داشم-اصطلاح داش مشدی ها به معنی برادرم

 

زیر سری-بالش-متکا

دعوا-مشاجره-نزاع-بازخواست و سرزنش

با سر رفتن-کنایه از داشتن نهایت شوق و اشتیاق برای کاری یا چیزی
خواب به سر شدن-نگا. خواب به خواب شدن

رد زدن-رد پای کسی را گرفتن-نشان به جایی بردن

رفتن توی نخ چیزی یا کسی-چیزی یا کسی را زیر نظر داشتن و پاییدن
خوشا به حال ماهی-خیلی تشنه ام
بکُش-تا سر حد مرگ-بیش از حد توانایی

خُردمُرد-شکسته و ریزه میزه

 

آفتاب گز کردن(ولگردی کردن)

از تعجب شاخ در آوردن(بسیار شگفت زده شدن)

استخوان لای زخم گذاشتن(بلاتکلیف گذاشتن، کاری را کش دادن)

چس نفسی-پر حرفی-روده درازی

آهوی مانده گرفتن(بی‌انصافی کردن، عاجزکشی کردن)

راه بردن-بلد بودن-دانستن-اداره کردن-سامان دادن

پا برهنه وسط حرف کسی دویدن-کسی را قطع کردن- آفتابه برداشتن

زیر و زبر گذاشتن-حرکت گذاشتن برای حروف-اِعراب

به خورد کسی دادن-به زور به کسی خوراندن-به کسی قالب کردن

اُق زدن(بالا آوردن)

دریافتی-حقوق

تک مضراب زدن-سخن ناموافق و ناهنجار گفتن

پَک و پهلو-سینه و چپ و راست آن
ذوق زده-بسیار خوش حال

پا سبک کردن-زاییدن-زایمان کردن

 

افتادن به گردن کسی(به کسی تحمیل شدن)

چرب کردن سبیل-رشوه دادن-حق السکوت دادن

تخته کردن-تعطیل کردن-بستن-از رونق و اعتبار انداختن

به درد بخور-مفید-چیز یا کسی که سودمند باشد

رد گم کردن-اثر چیزی یا کاری را از میان بردن-گمراه ساختن-نظر کسی را از چیزی منحرف کردن

دست کسی را کوتاه کردن-کسی را از چیزی یا کاری کنار گذاشتن

حسابی-معقول-مورد اعتنا-کاملن

بخاری از کسی بلند نشدن-به حال دیگری سودی نداشتن-توانایی و برش نداشتن

ابرو انداختن-ابرو آمدن

حضرت فیل-شخصی موهوم با تیروی بسیار زیاد

باریک-دقیق-حساس

آلکلی-معتاد به الکل

 

رفتن تو هم-به فکر فرو رفتن-غمگین شدن-پریشان خاطر شدن

راست آمدن-درست درآمدن حدس و پیش بینی
ریش و پشم-موهای صورت-ریش و سبیل
دستگیر شدن-فهمیدن-متوجه شدن-بو بردن-عاید شدن-بازداشت شدن

حِجله-گنبد مانندی که همراه با آیینه های ریز و گوی های صیقلی بر گور افراد جوانمرگ شده می گذارند

دست آویز-بهانه-مستمسک-عذر

پارتی بازی-حزب بازی-انجام کار از طریق سفارش و توصیه

خیت کردن-شرمنده کردن-کنفت کردن-بور کردن

 

اسرار مگو-حرف‌های ناگفتنی
چسی درکن-آدم پر مدعا

دست نشانده-زیر دست-مطیع-فرمان بردار

در آش رشته گوشت دیدن-چیزی غیرمنتظره و دور از انتظار دیدن

پِشک-نرمی و پرده های بینی

چاسان فاسان-آرایش-بزک
دندان کسی پیش کسی گیر کردن-عاشق کسی شدن-شیفته ی کسی شدن

در هچل انداختن-به درد سر انداختن-به مخمصه انداختن

ارزانی(بخشیدن، دادن)
از شیر مرغ تا جان آمیزاد(از سیر تا پیاز)

زحمت کش-کارگر-پیشه ور

بند کردن به کسی-به پر و پای کسی پیچیدن-پیله کردن به کسی
دهن تر کردن-اندکی نوشیدن-لو دادن

 

ای والله گفتن-به برتری کسی بر خود اقرار کردن

به جهنم-به درک-خوب شد که چنین شد-خوب است که چنین بد است

رنگ به رنگ شدن-از خجالت یا خشم سرخ و زرد و سفید شدن
روغنی-آلوده به روغن
زاغه-جای نگاه داری گاو و گوسفند-حانه ی بسیار محقر-انبار مهمات
به روز کسی افتادن-وضعی مانند وضع کسی پیدا کردن
خدیجه خبرکش-خبر چین و دو به هم زن
اوت بودن-بی‌خبر بودن-از مرحله پرت بودن

خر کسی رفتن-دارای اهمیت و اعتبار بودن

دست ِ بالا گرفتن-حدکثر را فرض کردن

ریش پروفسوری-ریشی که فقط روی چانه یلند شده است

تفنگ انداختن-تیراندازی با تفنگ

رو زیاد کردن-پر رو شدن-توقع زیادی داشتن

دستِ دلبر-گران قدر-عزیز

جرات کردن-گستاخی کردن-دلیری کردن

تپه تپه-چیزهایی که بی نظم کنار هم انباشته باشند

چوق-چوب-تومان

خر در چمن-آوای ناهنجار-هرج و مرج
آبِ جو(ب)(مال دنیا، هرچیز فراوان و بی‌ارزش)

پا سوخت-پا بد-بد شانس

زیش ریش شدن دل-سخت ناراحت شدن-به گریه افتادن و از حال رفتن

تلکه کردن-پول یا چیزی را به زور-چاپلوسی و یا فریب از کسی گرفتن

به کارخوردن-بدرد خوردن-کارآمد بودن

بی گدار به آب زدن-نسنجیده به کاری اقدام کردن-بی احتیاطی کردن

آب برداشتن-هدف دیگری در پس کاری وجود داشتن

زیر خاکی-آن چه که از زیر حاک بیرون آید
پاشنه بخواب-کفش راحتی

دانگی-انجام کاری با پرداخت سهم خود از هزینه ی آن
خانه زاد-نوکر-خدمت گزار

پی نوشت-مطلبی که پس از پایان نوشته به آن افزوده می شود

اهل هیچ فرقه‌ای نبودن(به کارها و چیزهایی که ناباب شمرده می‌شوند معتاد نبودن)

 

تعطیل بردار-تعطیل شدنی

 

ژست-طرز حرکت و رفتار شخص
جوخه ی اعدام-جوخه ای که محکوم به اعدام را تیرباران می کند

 

 

زهرمار خوردن-کوفت کردن-خوردن به تحقیر

 

خِطَب-جزیی از جهاز شتر

اما توی کار آوردن(شک و تردید درست کردن، اشکال‌تراشی کردن)

بساز-آدم سازگار-صبور

 

پوست پیازی-نازک و بی دوام

ریش پروفسوری-ریشی که فقط روی چانه یلند شده است

 

خاطر جمع بودن-مطمئن بودن-یقین داشتن

 

روگیر کردن-در رودربایستی ناگزیر به انجام کاری کردن-نگا. روبند کردن

آلا گارسون(اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران)

اتر خان رشتی-آدم پرافاده

بی سایه سر شدن-بی صاحب ماندن-بیوه شدن

ریش از دست کسی خلاص کردن-خود را رها کردن-در رفتن

چوب حرفی-چوب کوچکی که به دست کودکان می دادند تا روی سطر های کتاب بگذارد و آن ها را بخواند

تنگ شدن خلق-عصبی شدن-بی حوصله شدن-خشمگین شدن

رنگ-حیله-نقشه-تدبیر

جهنم دره-جای نامناسب و عذاب دهنده

جِرِ ِنگ جِرِ ِنگ-صدای برخورد چیزهای فلزی

زو کشیدن-اصطلاحی از بازی الک دولک که بازنده باید بدون تازه کردن نفس یدود

 

چِک کشیدن-حواله کردن با بانک به وسیله ی چک

اَنَک کردن-تحقیر کردن-خجالت دادن

بفرما زدن-تعارف کردن

ته بساط-باقی مانده ی وسایل زندگی و کسب و کار

در کشتی نشستن و با ناخدا جنگیدن-ناسپاسی کردن

بد اخم-عبوس و ترشرو

از بیخ-یکسره-به‌کلی-کاملن

بیگاری-کار اجباری و بی مزد

از حساب پرت بودن-در اشتباه بودن

جاهل پسند-چیزی که جوان

آش شله‌قلمکار-بی‌نظم و قاعده

راحت کردن خیال کسی-به کسی اطمینان خاطر دادن

ته نشین-رسوب کرده

اشک تمساح-گریه ی دروغین

جاری-زن برادر شوهر

چزاندن-ضعیفی را آزار دادن

چراغ اول-نخستین پولی که معرکه گیران از مردم می گیرند

رمباندن-خراب کردن

اُق گرفتن-حالت تهوع پیدا کردن

 

جیبی-قابل گنجاندن در جیب-مربوط به جیب

پیش کردن گربه-راندن گربه

پینه بستن-سخت شدن پوست کف دست و پا

آب از دریا بخشیدن-از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن

تو خیک کسی فرو رفتن-کلاه سر کسی گذاشتن-به کسی قالب کردن

از جنب و جوش افتادن(آرام گرفتن، شور و هیجان خود را از دست دادن)

اختلاط کردن-بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن

 

اهل عمل-کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند

ریز بین-نکته سنج-بسیار دقیق-باریک بین

ریش چیزی درآمدن-کهنه و منسوخ شدن

 
آسمان تا زمین(تفاوت بسیار)

خر ِ دیزه-لج بازی که به خود ضرر بزند

زیاده روی-افراط-اسراف

بار آمدن-تربیت شدن-به روشی عادت کردن

از دل و دماغ افتادن(شور و نشاط خود را از دست دادن، بی‌حوصله شدن)

 

 
پابند شدن-دلبستگی پیدا کردن-به چیزی یا کسی گرفتار شدن

تلکه کردن-پول یا چیزی را به زور-چاپلوسی و یا فریب از کسی گرفتن

خودکشی کردن-با رنج فراوان کاری را به پایان بردن

جرینگ-صدای سکه های پول

دست کسی آمدن-آگاهی پیدا کردن-فهمیدن-بو بردن

جرینگ-صدای سکه های پول

تور انداختن کسی-گیر آوردن کسی علیرغم میل او

دُم سیاه-نوع مرغوب برنج گیلان-کبوتری که دم سیاه دارد

دلچسب-دلپذیر-مقبول

به درک- به جهنم

تحت الشعاع قرار دادن-زیر نفوذ و تاثیر قرار دادن

روکش درکش کردن-ساخت و پاخت کردن

دمر خوابیدن-روی سینه و شکم خوابیدن
چوروک افتادن-چین پیداکردن چیزی

 
 

زیر آبی-زیرآبکی