لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 172

تپیدن-به زور و با پر رویی وارد جایی شدن

آفتابه‌آب‌کن(پست ترین نوکر)

پشه کسی را لگد زدن-با دردی اندک بنای گله و زاری گذاشتن

حضرت عباسی-راست و درست

رج کردن-رج بستن

تپق زدن-بیرون شدن بی اراده ی کلمه از زبان-چیزی جز مقصود گفتن

بازیگر-هنرپیشه ی سینما و تئاتر

 
پاکار-امر بر-پادو-مباشر

زنده به گور-کسی که در تیره روزی به سر می برد و زندگی اش فرقی با مردن ندارد

پکاندن-ترکاندن

بساط در آوردن-الم شنگه راه انداختن-رسوایی به بار آوردن

دم بازی-چاپلوسی-تملق

جا نیاوردن-کسی را نشناختن
پیش کسوت-کسی که سابقه اش بیش تر از دیگران است

افطاری(خوراکی که برای گشودن روزه می‌پزند)

از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

خودفروشی-فاحشگی-خیانت

به همین نزدیکی-به همین زودی-بزودی

داشم-اصطلاح داش مشدی ها به معنی برادرم

دور افتادن-نزد این و آن رفتن-با هر کسی دیدار کردن

از بی‌کاری مگس پراندن(بی‌کار و بدون سرگرمی ماندن)
از هفت خوان رستم گذشتن(موانع و مشکلات متعددی را پشت سر گذاشتن)

روغن زرد-روغن حیوانی

برچسب زدن-تهمت زدن
 

انگشت‌شمار-کم-معدود

دو لَتی-در دو لنگه ای

رخصت خواستن-اجازه خواستن

بگو بخند-خوش مشرب-بذله گو

دیالله-زود باش دیگه !
خانه گرفتن-نگا. خانه بستن-اجاره کردن خانه

 

 

تغ تغ-صدای برخورد دو چیز به هم

 

رسوایی بالا آوردن-کاری مایه ی رسوایی و شرمساری کردن

دانشگاه-محل آموزش دانش و فلسفه و هنر

 

تو خالی-دروغین-غیر واقعی-بی عرضه-دارای ظاهر غلط اندار

پَرپَر زدن-به سختی جان کندن-بی تابی بسیار کردن

انکر منکر(بسیار زشت و بدترکیب)

آتش‌پا(فرز و چالاک، بی قرار)

 

دور گرفتن-به چرخش افتادن-پشت سرهم سخن گرفتن

پر و پخش-پراکنده

ادرار کوچک-شاش

پاشنه ترکیده-بی سر و پا-آدم پست

زهکونی-اردنگی-تیپا

پر افاده-متکبر-مغرور
چرخیدن در روی یک پاشنه-تغییر نکردن وضعیت-گذشتن وضع به منوال سابق

چم کسی را به دست آوردن-رگ خواب کسی را دانستن-نقطه ی ضعف کسی را دانستن

دل کندن-دست کشیدن-رها کردن

استخوان‌بزرگ-شخص دارای اصل و نسب

پول سیاه-سکه ای از نیکل و مس
چشم، کرایه خواستن-کار کودکی که هر چه ببیند بخواهد
آینه‌ی دق(آینه‌ای که شخص خود را در آن عجیب و غریب می‌بیند – شخص عبوس و بدقدم)

اِرا-هنگامی که کسی نمی‌تواند و یا نمی‌خواهد به چرایی پاسخ دهد آن را به طنز می‌گوید

جِز-صدای تماس آب با آتش-صدای تف دادن چیزی در روغن

اله و بله-چنین و چنان
چله داری کردن-مراسم عزای چهلم کسی را به پا داشتن

زیر جلد کسی رفتن-کسی را فریب دادن-اغفال کردن

اُس و فُس-اصل-مایه-چهارستون بدن
جَر-پیچ و خم راه

پُک-هر بار کشیدن سیگار و چپق و از این نوع

دنیا پسند-آن چه که همه بپسندند

تاب-طنابی که از دو سو بر درخت یا دو ستون می بندند و در میان آن می نشینند

 

حال آوردن جگر-بریدن صفرای جگر با چیزهای ترش مزه

جهل کردن-در انکار چیزی پافشاری کردن
دلپُری-عقده ی دل-خشم و کینه ی انباشته شده

رشته ی سر در گم-وضع بغرنج-کار دشوار

چاووش-کسی که به هنگام رفتن زایر به زیارت اشعار مناسب می خواند

از بز حرام‌زاده‌تر-سخت‌گریز و حیله‌گر
خوشبختانه-از حُسن اتفاق

 

زورکی-از روی بی میلی-تصنعی

باربند-جای نهادن و بستن بار

پول سر راهی-پولی که بزرگ تر ها به هنگام سفر به زیردستان یا کوچک تر ها می دهند
تاپاله-سرگین خشگ شده ی گاو برای سوختن
الکی-بی‌هوده-بی‌خود-دروغکی

چروک-چین و شکن

زنگ-زمان آموزش درس یا فاصله ی میان دو درس در مدرسه

زرده ی کسی نبستن-موفق نشدن در کار-بی ثمر ماندن کوشش کسی

 

خاتون پنجره-بازیچه ای که کودکان با پنج چوب می سازند
پیزری-پوشالی-بی ارزش و بی مصرف
چوبه ی دار-تیری که محکوم به مرگ را از آن می آویزند

پاتوغ-محل گرد آمدن

دست گرفتن کسی-مسخره کردن-به ریشخند گرفتن
چوب-واحد پول در معاملات بازاری برابر با هزار تومان
جا به جا-فورن-کسی که از جایی به جایی منتقل شود

 
پاره آجر-شکسته ی آجر

بچه بازی-لواط-کارهای کودکانه-ساده انگاشتن کار

دور چیزی را قلم گرفتن-چیزی را ترک کردن-کنار نهادن

پا روی پا بند نشدن-بسیار خوشحال بودن
به لجن کشیدن-مفتضح کردن-رسوا و بی آبرو کردن

ارزانی-بخشیدن-دادن

خش خش-صدای برخورد چیزهای خشک به یکدیگر-صدای راه رفتن روی برگ های خشک شده

آفتابی کردن(پدیدار کردن)

از خشت افتادن-بدنیا آمدن

آک‌بند-نو واستفاده‌نشده-هنوز از جعبه بیرون‌آورده‌نشده-دست اول

تک و تو-توان و قدرت-شتاب

دست و پا-توانایی-عُرضه

حیوون-نگا. حیوان

 

رد گم کردن-اثر چیزی یا کاری را از میان بردن-گمراه ساختن-نظر کسی را از چیزی منحرف کردن

انگشت‌نگاری-ثبت کردن اثر خطوط روی انگشتان برای شناسایی در آینده
زبان کوچک-گوشت زبان شکل آویخته در حلق

زیر سر کسی بودن-مسئول کاری بودن-در کاری دست داشتن

حرف خود را به کرسی نشاندن-نظر خور را به کسی قبولاندن یا تحمیل کردن

رگ به رگ شدن-ضرب خوردن و پیچیدن مفصل

روبند کردن-کسی را به رودربایستی به کاری واداشتن

بر و بیا-رفت و آمد- دم و دستگاه

امان دادن-کسی را پناه دادن-از گناه کسی گذشتن

دربند چیزی بودن-در خیال چیزی بودن

چار سر-حرف مفت-متلک
بو گرفتن-بد بو شدن-بوی چیز دیگری را گرفتن

از ران خود کباب خوردن(با سختی چیزی به‌ دست آوردن)

دختر بچه-دختر کم سن و سال

 

خاک به سر شدن-مصیبت زده شدن-داغ دیدن-از فدر و اعتبار افتادن

خُردمُرد شدن-ریزه ریزه شدن

آب بردار-دوپهلو-کنایه‌آمیز

جوش جوانی-جوشی که بر صورت یا کمر جوان ها می زند-جوش غرور

اشکنک سرشکنک داشتن(با خطر همراه بودن)

تو کله ی کسی کردن-چیزی را به سختی به کسی آموختن

خط هوایی-راه هوایی-مسیر هواپیما

پا سوخت-پا بد-بد شانس

 

پس هم بر آمدن-حریف یکدیگر بودن-از عهده ی هم برآمدن

جواب سربالا-جواب منفی-جواب طفره آمیز

پوشالی-بی ارزش- بی مصرف

چاک و بست نداشتن دهان-دهان لغ بودن-رازدار نبودن

باد به آستین کسی کردن-کسی را به کاری تحریک کردن

چوب به آستین کسی کردن-به سختی تنبیه کردن-به سزای عمل رساندن

 

رب و رسول را یاد کردن-به حد مرگ رسیدن

زنیکه-زنکه

توگوشی حرف زدن-نجوا کردن-تنگ گوش کسی حرف زدن

رجز خوانی-لاف زنی-دعوی

آدم شش‌درچهار(شخص کوچک اندام و ریزنقش)
ترتیب کسی را دادن-کسی را تنبیه کردن-به حساب کسی رسیدن

حنای کسی رنگ نداشتن-اعتبار نداشتن-دارای نفوذ نبودن

رسیدن به عرصه-بزرگ شدن-به سن پختگی رسیدن

در رو-راه خروجی-مخرج-بیرون شد
جای پا-اثر-نشانه-رد

پس کسی برآمدن-حریف کسی بودن

خوش خور-کسی که همیشه غذای خوب بخورد

 

راهی کردن-روانه کردن-فرستادن

چشته خور-کسی که پس از یک بار کمک گرفتن همیشه توقع کمک دارد

دست بردار نبودن-پافشاری کردن-رها نکردن

چِز دادن-روی آتش گرفتن پوست برای سوزاندن موها و پرها

خواهر خوانده-دوست صمیمی

آیینه‌ی اسکندری-آفتاب

 

جا افتادن-سر جای خود آمدن

پوزه ی کسی را به خاک مالیدن-کسی را شکست دادن

چفت و بست نداشتن دهن-راز نگهدار نبودن
دست و پای خود را گم کردن-دست پاچه شدن

آهوی مانده گرفتن-بی‌انصافی کردن-عاجزکشی کردن

برهوت-غیر مسکونی-خشک و بی انتها

چله دادن-برای مراسم چهلم مرگ کسی غذا دادن

چینی بند-چینی بند زن

بر خر مراد سوار شدن-موفق شدن-به آرزوی خود رسیدن

دست بالا را گرفتن-حداکثر را فرض کردن

ارزیاب(کسی که بها و ارزش پولی چیزی را تعیین می‌کند)

پشت گوش فراخ-تنبل-اهل مسامحه و کوتاهی

آتش به مال خود زدن(کالایی را بسیار ارزان فروختن)

آب و گِل-بر و رو-سرشت آدمی

از سر کسی زیاد بودن(بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن)

آمادگی و شوق بسیار برای کاری داشتن
خُردمُرد شدن-ریزه ریزه شدن

خانه خراب کن-بدبخت کننده-زیان رساننده

پا به دو گذاشتن-به سرعت فرار کردن

 
تُف به دهن-حیرت زده

 
بی برو برگرد-بدون تردید-بی چون و چرا

دفتر یادداشت-دفتر ثبت رئوس مطالب که جنبه ی یادآوری دارد
دور تسبیح-بسیار و بی شمار

بلبل زبانی کردن-شیرین زبانی کردن-حاضر جوابی کردن-پرحرفی کردن

جوان مرگ شدن-در جوانی مردن

خنک شدن دل-آسایش خاطر پس از گرفتن انتقام

بازداشت-توقیف موقت-موقتا زندانی کردن

دو به دو-دو تا دو تا

خاله وارسی-فضولی-تحقیق بی مورد
زمخت-درشت-ناهنجار

 

 

 

تو مشت کسی بودن-کاملا در اختیار کسی بودن

دو به هم زنی-دو به هم اندازی

به درک واصل شدن-به درک رفتن-برای با نفرت خبر مرگ کسی را دادن بکار می رود

بیخود-بی مصرف-بدرد نخور

پوست کندن-سخت تنبیه کردن

 
دلبخواهی-دلبخواه

پادویی کردن-فرمان برداری از استادان در مورد کارهای سرپایی-فراهم آوردن مقدمات

پشم و پیله-ریش

حِکِه ای-مردم آزار-کرمکی-ناراحت

چَپَل-چَپَل کسی که خود را به چیزهای ناشایست آلوده کند-نکبتی
چوچول باز-دغل-بی حیا

آتشی شدن-از کوره در رفتن

جهنم دره-جای نامناسب و عذاب دهنده

 

 

زدن بر سر کسی-به کسی ستم روا داشتن-کسی را تحقیر کردن
از خود در آوردن(دروغ‌پردازی کردن)

از ترس مار توی دهان اژدها رفتن(از باران به ناودان پناه آوردن)

حوصله ی سر خاراندن نداشتن-گرفتاری و کار زیاد داشتن

جوجه فکلی-تازه کار و نا آزموده

حق گرفتن-نگا. حق بردن

دُم لابه-چاپلوسی-تملق

داغ چیزی را به دل کسی گذاشتن-کسی را از چیزی محروم ساختن و در حسرت آن گذاشتن

تخمی-به درد نخور-بی مصرف

تحویل گرفتن-به کسی احترام گذاشتن-از کسی پذیرایی کردن

از دیوار مردم بالا رفتن(دزدی کردن)

خواربار-ارزاق-خوراک

 

چَه چَه-صدای بلبل

تخت قاپو کردن-چادر نشینان را در جایی ساکن کردن

دم موشی-هر چیز باریک و دراز

بزن بزن-زد و خورد شدید-کتک کاری
اسباب‌بازی(وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان))

بالای چیزی پول دادن-برای چیزی پول خرج کردن

اوت کردن-بیرون انداختن-بیرون کردن

خنک شدن دل-آسایش خاطر پس از گرفتن انتقام

پدر کشتگی-دشمنی شدید-کینه

دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

رودل-سنگینی معده
به درک- به جهنم

 

تکلیف شدن-به سن بلوغ رسیدن

جگر پاره-فرزند-جگر گوشه

بالا تنه-از کمر به بالای بدن

چریدن-راه افتادن کار و کاسبی

 
از خود بودن-خودی بودن-محرم بودن

تلکه کردن-پول یا چیزی را به زور-چاپلوسی و یا فریب از کسی گرفتن

زنجیر زن-کسی که در ماه محرم به پشت خود زنجیر می زند

چوب به مرده زدن-از پا افتاده ای را آزار دادن-موضوع کهنه ای را تازه کردن

زحمت دادن-اسباب زحمت شدن-کنایه از شوهر زنی بودن

چادر درانی-جلوگیری از رفتن زن مهمان

جوشی-تند مزاج-زود خشم-عصبانی

جا گذاشتن-چیزی را در جایی فراموش کردن-چیزی را سر جای خود قرار دادن

در هم رفتن سگرمه-گره بر ابرو افتادن-اوقات تلخ شدن

بفرما زدن-تعارف کردن

پر و پا قرص-دارای اعتقاد محکم-استوار

ترس بر داشتن کسی را-از وارد شدن به کاری بیم داشتن
خیک باد-باد کرده-شکم آورده-آبستن

زن-عاری از مردانگی-ناجوانمرد-ترسو

دست از پا خطا نکردن-هیچ کار اشتباهی نکردن-تکان نخوردن

چاتمه-چند تفنگ که یه صورت ضربدر به هم تکیه داده اند

آبِ کبود-آسمان

از هفت خوان رستم گذشتن(موانع و مشکلات متعددی را پشت سر گذاشتن)

اُرد-درخواست-سفارش-دستور
 

الف-قاچ خربزه و از این قبیل-بچه‌ی کوچک-سیخ-راست
زپرتی-چیز یا شخص ناتوان-زوار در رفته-بی زور

خدا قوت-خدا قوت بدهد-خسته نباشی

چَپَل-چَپَل کسی که خود را به چیزهای ناشایست آلوده کند-نکبتی

چاخان کردن-دروغ گغتن-چُسی آمدن

خواربار-ارزاق-خوراک

به خاک سیاه نشستن-بدبخت و ذلیل شدن
آزار داشتن(انجام کاری به قصد اذیت دیگری، کرم داشتن)
رکاب کش-به تاخت-با سرعت
دمپایی-کفش راحتی خانه

انداختن توی هچل(دچار دردسر و ناراحتی کردن)
دزد بازار-پر هرج و مرج-جایی که در آن دزدی زیاد می شود-جای بی قانون

خفه کردن-آتشی را خاموش کردن-خاموش شدن موتور-با اصرار در کاری کسی را کسل کردن

خروس قندی-آب نباتی به شکل خروس
ز ِله-ستوه-عجز

آش پختن برای کسی-کسی را برای آزار کسی برانگیختن-برای کسی توطئه‌ای ترتیب دادن
پشت سر کسی حرف زدن-در غیاب کسی از او بد گفتن

به خاک سیاه نشستن-بدبخت و ذلیل شدن

بزن-شجاع-دلاور-اهل دعوا و مرافعه

حِجله-گنبد مانندی که همراه با آیینه های ریز و گوی های صیقلی بر گور افراد جوانمرگ شده می گذارند

چوروک افتادن-چین پیداکردن چیزی

بند کشی-پر کردن درزهای آجرها و سنگ ها با سیمان و ساروج

دال-خمیده-کج

الدرم بلدرم کردن(بد و بیراه گفتن، ناسزا گفتن)

حساب کتاب-رسیدن به محاسبات-نظم و قانون
چاقوکش-کسی که با چاقو به مردم حمله می کند-آدم شزیر و عربده کش

دستمال کاغذی-قطعات کوچک کاغد که به جای دستمال پارچه ای به کار می برند

 

این خط و این نشان-عبارتی تهدیدگونه برای منع کسی از چیزی یا انجام کاری-نگویی که نگفتم.

پوشک-کهنه ی بچه

بهم رسیدن-به وصال هم رسیدن

از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

خاک اره-ریزه های چوب که پس از اره کردن آن بر زمین می ریزد

آفتابِ پس دیوار-شامگاه

آب آتش زده(اشک)

در گرفتن-آغاز شدن-گل انداختن و گرم شدن گفت و گو یا منازعه

رمبیدن-خراب شدن-فرو ریختن

دخل-موجودی صندوق-صندوق مغازه-برداشت

 

خرحمالی کردن-کار کردن بی اجر و مزد

 

چرکمُرد-پر چرک و کثیف

جان کلام-اصل مطلب

حساب پس گرفتن-به روشن کردن حساب واداشتن

حریم گرفتن-از کسی پروا داشتن-احترام کسی را نگه داشتن

ذلیل‌شده

 
زیر زیرکی-پنهانی-با مکر و حیله

اجباری بردن-کسی را به خدمت سربازی بردن

خال زدن-پیدا شدن خال در جایی از بدن یا لکه در چیزی-خال کوبی کردن

 

چمباتمه زدن-نشستن روی دو پا و بغل کردن دو رانو

بی هوا-ناگهان-غفلتا-نا غافل-یک مرتبه

باج به شغال دادن-به شخصی پست رشوه دادن

زدن به تور-به چنگ آوردن-تصاحب کردن

دو رگه-از دو نژاد محتلف

تنه ی کسی به تن آدم خوردن-عادت و خوی کسی را پذیرفتن

زبان باز-کسی که با چرب زبانی به مقصود خود می رسد

دم گاو به دست آوردن-قدرت و موقعیتی به دست آوردن-وسیله ای برای معاش به دست آوردن
تک و تنها-یکه و تنها-به تنهایی

جیک و بیک-دو روی قاپ-دوستی صمیمی

دل ترکیدن-ترکیدن شکم بر اثر پر خواری

خاکه-خرده ی هر چیزی

آبِ جو(ب)(مال دنیا، هرچیز فراوان و بی‌ارزش)

خیار چنبر-نوعی خیار

زر زر کردن-غر زدن-گریه کردن شدید

 
چرخ کسی را چنبر کردن-به اصرار کسی را به کار واداشتن-پیله کردن
 

دست نماز-وضو
بد بیاری-بد شانسی-ناسازگاری بخت-چپلی
پاچه گیر-کسی که بی مقدمه کسی را بیازارد

ذِله آمدن-به ستوه آمدن-خسته و عاجز شدن

آب کردن-جنس نامرغوب را فروختن

خوش پوش-شیک پوش-آن که همواره لباس تمیز و برازنده می پوشد

خانوار-مجموع اعضای یک خانواده

زیر سری-بالش-متکا

زخمه-ضربه ای که برای نواختن به تار می زنند.

رنگ کردن کسی-گول زدن-فریب دادن کسی
دست آویز-بهانه-مستمسک-عذر

پیش کردن گربه-راندن گربه

 

اختر- گذری-دیدار کوتاه-سرپایی

داغان-از هم پاشیده-پریشان

خوردگی-ساییدگی-فرسودگی

پچ پچ کردن-نجوا کردن-زیر گوشی حرف زدن

اگر و مگر کردن(شرط و بهانه آوردن)

اقل‌کم-دست‌کم-لااقل
پا پیچ کسی شدن-با کسی در آویختن-به کسی سماجت کردن

رُب کسی را کشیدن-کسی را به کار سخت واداشتن

در هم بودن-پریشان بودن-پکر بودن-نگران بودن

آفتاب‌نشین-بیکاره و تنبل

پاپی چیزی بودن-چیزی را دنبال کردن-به چیزی محل گذاشتن
خوش پنجه-آن که آلات موسیقی را نیکو می نوازد

حساب ماست بندان یزد-حساب ساختگی

از بام خواندن و از در راندن(خواستن و به بی‌میلی تظاهر کردن)

 

روگیری-چهره پوشاندن از نامحرم-شرم و حیا

استخوان لای زخم گذاشتن(بلاتکلیف گذاشتن، کاری را کش دادن)

حال و احوال-وضعیت-کیفیت

پیاده بودن در کاری-در کاری ناشی و بی تجربه بودن

دوشیدن-به ناحق و فریب از کسی پولی گرفتن

دستی از دور بر آتش داشتن-از حقیقت امری بی خبر بودن-قضاوتی سطحی از چیزی داشتن

پس پس رفتن-رو به عقب گام برداشتن
خانوار-مجموع اعضای یک خانواده
فرسوده و خراب شدن

آب کردن(جنس نامرغوب را فروختن)
رفیق بازی-زیاده روی در دوستی کردن
خام طمع-پر طمع و حریص-پر توقع

افتادن توی هچل(گرفتار دردسر و ناراحتی شدن)

رکاب کش-به تاخت-با سرعت

آب‌تنی(شناکردن (بیشتر به قصد تفریح و بازی))

به سر کسی زدن-ناگهان فکری به سر کسی آمدن-عقل خود را از دست دادن

آسمان سوراخ شدن-رویداد بزرگ پیش آمدن
به محضِ-به مجرد ِ-همان وقت که

بته مرده-بی اصل و نسب-بی کس و کار

خم گرفتن-فنی از کشتی

از بای بسم الله تا تای تَمَت-از اول تا آخر-از سیر تا پیاز

به باد فحش یا کتک گرفتن-یک ریز فحش دادن یا کتک زدن
جا-رختخواب-بستر

چله گرفتن-نگا. چله داری کردن

خشت مالیدن-چاخان کردن-لاف زدن

تزئیناتی-کسی که کارش تزیین است

در آمدن گند کاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

اما توی کار آوردن-شک و تردید درست کردن-اشکال‌تراشی کردن
 

رو دست کسی بلند شدن-از کسی پیشی گرفتن-با کسی رقابت کردن

چارگوش-مربع-دارای چهار زاویه-چهار خانه