لیست کاملی از اصطلاحات عامیانه و کوچه بازاری قسمت 224

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن(کار را به نااهل سپردن)
زین و یراق کردن-برای کاری آماده شدن-رفتن به جایی

به تنگ آمدن-به ستوه آمدن-خسته شدن
پا خوردن فرش-نرم و لطبف شدن فرش بر اثر رفت و آمد بر آن
به کسی رو دست زدن-به کسی حقه زدن-کسی را فریب دادن

چپاندن-چیزی را به زور و فشار در چیز دیگری جا دادن-تپاندن

ریسه شدن-پشت سر هم قرار گرفتن-به دنبال هم به جایی رفتن

حکیم باشی-پژشک تجربی و مدرسه نرفته

چادر درانی-جلوگیری از رفتن زن مهمان

آی زکی-در مقام ریشخند و تحقیر گفته می‌شود

در رفتن سخن از دهن-سخنی بی اراده گفتن

خون جگر خوردن-رنج بسیار کشیدن-غم فراوان خوردن

خراب شدن-از کار افتادن-منحرف

زار-کوتاه شده ی هزار برای ریال
دود-دخانیات-مواد مخدر
اِرا-هنگامی که کسی نمی‌تواند و یا نمی‌خواهد به چرایی پاسخ دهد آن را به طنز می‌گوید

آفتابی کردن-پدیدار کردن

آب از آتش برآوردن-کار محال کردن

حال و احوال-وضعیت-کیفیت

پر پری نشان دادن-کسی را فریب دادن و از راه به در بردن

دست پیش گرفتن-پیشدستی کردن-سبقت گرفتن

 
اُتُل(شکم، اتوموبیل)

آس و پاس(در نهایت تهیدستی ، بینوا، مفلس)

 
این خاکدان(دنیا)

چشم نم نمی-کسی که چشمش آب پس نمی دهد

 

 
دهان به دهان شدن-بحث و مجادله کردن-با پست تر از خود جر و بحث کردن
رفت و روب-جارو و پارو-خانه تکانی-تمیز کردن منزل

بند و بساط-اسباب مختصر زندگی

افتادگی-پریشانی-احتیاج
حق الزحمه-دستمزد

از بای بسم الله تا تای تَمَت-از اول تا آخر-از سیر تا پیاز

دک و دنده-بالا تنه

آتشِ تر(شراب، لب معشوق)

دست به آب-داشتن ادرار-دستشویی-توالت
دوخته فروش-کسی که پارچه بخرد-از آن لباس بدوزد و برای فروش عرضه کند

پشم و پیله-ریش

 
دریدگی-وقاحت-بی شرمی-پر رویی

آب کردن(جنس نامرغوب را فروختن)

ذباله دانی-هر مکان کثیف-بی نظم و بی ارزش

آقام که شما باشید-خدمت شما عرض کنم

 

 

خاتون پنجره-بازیچه ای که کودکان با پنج چوب می سازند

ریزه پیزه-کوچک اندام-ریز نقش

خرج و دخل کردن-برابر شدن هزینه و درآمد

پشه کوره-پشه ی ریز

زدگی-لک یا خرابی در میوه یا پارچه

دست دوم-کار کرده-مستعمل

خدا به دور-پناه بر خدا

زیر زیرکی-پنهانی-با مکر و حیله

باجی-خواهر-زن ناشناس
جز جگر-سوختگی دل بر اثر اندوه و مصیبت
آب و گِل-بر و رو-سرشت آدمی

 
راست آمدن-درست درآمدن حدس و پیش بینی

پینه کردن- پینه بستن

چله داری کردن-مراسم عزای چهلم کسی را به پا داشتن

انگشت بر چشم نهادن(پذیرفتن، مسلم دانستن)
چرخ گوشت-چرخ گوشت خرد کنی

خاتون پنجره-بازیچه ای که کودکان با پنج چوب می سازند

آش پشت پا-آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند
دَمَر-دراز کشیده روی سینه و شکم

رَکَبی گفتن-به کسی متلک و حرف درشت گفتن

جاخالی رفتن-به دیدن خانواده ی مسافر رفتن

آوردن(باعث شدن، ایجاد کردن)

دخترینه-دختر-مونث

خوردنی-غذا-قابل خوردن

آن سفر(آن بار، آن دفعه)

حرف بی ربط-سخن نامربوط

دردانه ی حسن کبابی-بچه ی لوس
خاک اره-ریزه های چوب که پس از اره کردن آن بر زمین می ریزد

 

از قماش چیزی (کسی) بودن(از جنس چیزی بودن، از تیپ کسی بودن)

خواب آلود-آن که کاملن بیدار نشده است

آدم مقوایی-بی‌اراده-کسی که هیچ‌کاری نمی‌کند

بند کردن-محکم کردن
تا کش به کشمش می خوره-هنوز چیزی نشده-سر کوچک ترین بهانه

 

خاله خواهر خوانده-نگا. خاله خاک انداز

خوشمزگی-شوخی کردن-بذله گفتن

 

آب سیر(جانور خوش‌رفتار)
اخلاق سگی(تندخویی بیش از اندازه، ناسازگاری با همه)

در رفتن پاتیل کسی-تاب نیاوردن-ناتوان شدن
خونین و مالین-زخمی-خونی شده
تار و تنبک-وسایل موسیقی-آلات ضرب و نوازندگی

بلند کردن-دزدیدن-بیدارکردن از خواب-تور کردن

حکایت-بسیار مهم-چیز عجیب
بی ملاحظه-بی توجه-بی پروا

از خواب پریدن-بیدارشدن ناگهانی از خواب

خاصه خرجی کردن-استثتا کذاشتن-تبعیض قایل شدن

 
به یک پول سیاه نیارزیدن- به لعنت خدا نیارزیدن

 

دِردو-سر زبان دار-ناقلا و زرنگ

ترک نشاندن-پشت سر نشاندن کسی

خیارک-ورم و آماسی که در کش ران و بغل پیدا شود

خورد دادن-درخیاطی کم کم قسمت اضافی را از بین بردن-به زور به کسی خوراندن

تیغه-هر چیزی که مانند تیغ باشد-دیوار نازک

پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری
خارش-خاریدن-نام بیماری خاریدن نشیمنگاه

 

زبان چرب و نرم داشتن-گفتار خوشایند و فریبنده داشتن

تحویل گرفتن-به کسی احترام گذاشتن-از کسی پذیرایی کردن

 
خزانه کردن-نشاء و قلمه ی درختی را در زمین کاشتن تا پس از سبز شدن در جای دیگر بنشانند
آشی بودن زندگی(نامساعد بودن حال و احوال)
تاق و توق-آواز بر هم خوردن دو چیز
چلوزیدن-خشک شدن-پلاسیدن

دست از پا دراز تر-مایوس شده-ناموفق
ریش تراش-دستگاهی دارای تیغ برای تراشیدن ریش

خاصه خرجی کردن-استثتا کذاشتن-تبعیض قایل شدن

اصول دین پرسیدن(سوال‌پیچ کردن)

چوری-جوجه ی تازه از تخم درآمده

پاتیل در رفته-پیر و شکسته

خَنج-ناخن کشیدن بر چیزی

بلد-راهنما-کسی که راه را می شناسد
 

چس و فس-اسباب خرده ریزه ی ناقابل-خرت و پرت

دست من و دامن تو-دستم به دامنت

حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را کردن
خط خطی-درهم-خراب-متشنج-با خطوط زیاد روی آن ناخوانا شده
پاپی بودن-دنبال کردن-اصرار ورزیدن
تو ذوق کسی خوردن-از سخن یا رفتاری دمغ شدن

انگشتر پا(چیز بی‌ارزش)
تنقل انداختن-جا خوش کردن-پلاس شدن

جست زدن-پریدن-خیز برداشتن

دامب و دومب-آوای ضرب و تنبک

رک و راست-صاف و پوست کنده-صریح

از بر بودن(مطلبی را در حافظه داشتن)

زیر گوشی-بالش بسیار کوچک که هنگام خواب زیر گوش می نهند

انسان بودن(شریف و درست بودن)

زپرتی-چیز یا شخص ناتوان-زوار در رفته-بی زور
ارنعوت(آدم ستبر و پرزور و بی‌انصاف)
 

خر کردن کسی-کسی را با چاپلوسی فریفتن

تیپا کردن-با اردنگی بیرون کردن

از سر وا کردن-کاری را سرسری انجام دادن

جیک جیک کردن-غرغر کردن-جویده جویده حرف زدن
ترق و تروق-سر و صدای به هم خوردن دو یا چند چیز
زمین را به آسمان دوختن-گزافه گویی کردن-دروغ های شاخ دار گفتن

خورد و برد-افراط و زیاده روی-ریخت و پاش-تعدی و تجاوز

 

پاکار-امر بر-پادو-مباشر

 

پر بدک-خیلی بد
آل آروادی-زن سخت بی‌حیا و بد‌رفتار

خَرخَری کردن-حرکات ابلهانه از خود درآوردن-خل بازی درآوردن

 

توی گود نبودن-در متن موضوع نبودن-اطلاع دقیق نداشتن-در حاشیه بودن

دراز نوشتن-مطلب را طول دادن-طومار نوشتن

آلا گارسون-اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران
جل و پلاس خود را پهن کردن-در جایی اقامت کردن

پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری

خوردن سر کسی-سبب مرگ کسی شدن-کسی را دق مرگ کردن-در نتیجه ی پرحرفی کسی را کلافه کردن

پولک-زینت هایی دایره شکل و درخشان که به جامه می دوزند

آینه‌ی بخت-آینه‌ای که داماد همراه شمعدان برای عروس می‌فرستد
چشم به دهان کسی دوختن-مطیع محض کسی بودن

خاکستر نشین-بدبخت-سیه روز-ذلیل

توپیدن-پرخاش کردن-تشر زدن

دست به چماق-چماق در دست-آماده ی چماق زدن

دنیا پسند-آن چه که همه بپسندند

خاک بر سری-بی آبرویی

آلاخون (و) والاخون(دربه‌در، سرگردان، آواره)

افسارگسیخته(سرکش)
چار چشم-کسی مه عینک می زند

حکیم باشی را دراز کردن-مجازات کردن بی گناه

زبان را گاز گرفتن-از گفتن سخنی پشیمان شدن
بی معنی- بیخود
پر شر و شور-پر غوغا-پر هیاهو

خندیدن به ریش کسی-کسی را مسخره کردن

دو دلی-تردید-بی تصمیمی

آواز خر در چمن(آواز ناخوش و گوش‌خراش)

خوش خوشان-اندک اندک-به تدریج-کم کم

از سر دست(کار یا سخنی که فورا و بدون تامل بکنند یا بگویند)

خر کردن کسی-کسی را با چاپلوسی فریفتن
دور کسی یا چیزی را خیط کشیدن-با کسی قطع رابطه کردن-از خیر کسی یا چیزی گذشتن

به له له افتادن-از شدت تشنگی مانند سگ زبان خود را از دهان خارج ساختن
باجه-جای بلیت فروشی

بد گل-زشت-بد ترکیب

به باد فحش یا کتک گرفتن-یک ریز فحش دادن یا کتک زدن

حق کسی بودن-سزاوار و مستحق چیزی بودن

حیوانکی-کلمه ای در مقام تاسف خوردن به حال کسی

بازم تو-نسبت به دیگران تو بهتر بودی

ارواح بابات-به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود

پاچین-دامن زنانه

ریگ دندان کسی شدن-مزاحم کسی شدن

بازو دادن-یاری دادن
 

چوب دو سر طلا-منفور از هر دو طرف-از این جا مانده و از آن جا رانده

تلیت-نان خیسانده در غذای آبکی

آلاپلنگی(مثل پوست پلنگ، گل باقالی)
زاغ گرفتن-مسخره کردن-شیشکی بستن
جوراب شلواری-جوراب همراه با شلواری از همان جنس و چسبیده به آن

رد دادن-به غفلت کسی یا چیزی را از زیر دست رد کردن-صرف نظر کردن

آبگوشتی-بی‌ارزش-پیش پا افتاده

 

زیر بغل کسی هندوانه گذاشتن-کسی را به قصد دریافت چیزی بیش از اندازه ستودن

تعارف کردن-کسی را به گرفتن چیزی خواندن

 

رو به قبله بودن-در خال مرگ بودن

دُم کلفت-پول دار-مقتدر
پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن

اسباب‌چینی(دسیسه‌چینی، توطئه‌چینی)

دیم کاری-کشاورزی دیم

 

دست آموز کردن-تربیت کردن

به کوچه ی علی چپ زدن خود-خود را به آن راه زدن-خود را به نادانی

حق شناسی-سپاس گزاری

چَکی-وزن نکرده-یک جا

چاق کردن غلیان-آماده کردن غلیان برای کشیدن

جمال کسی را عشق است-کسی را دوست داشتن-دیدار کسی را به فال نیک گرفتن

ابرو انداختن(ابرو آمدن)

خیز-ورم-آماس

رو به قبله بودن-در خال مرگ بودن

چپو کردن-چاپیدن-غارت کردن

زیش ریش-تار تار-از هم جدا شده

خورند-لایق-درخور-به اندازه ی-طرفیت

در رو-راه خروجی-مخرج-بیرون شد

از این حَسن تا آن حَسن صد گز رسن-در باره‌ی دو چیز گویند که ظاهری یکسان و بهایی بسیار متفاوت دارند

پاپی چیزی بودن-چیزی را دنبال کردن-به چیزی محل گذاشتن

جلبی-حقه بازی-فاحشگی

دَرَنگ-صدای شکستن چیزی یا زدن سیلی

جان کلام-اصل مطلب
تازه نفس-دارای نیروی مصرف نشده

آرواره‌ی کسی لق بودن-سرنگهدار نبودن-پرچانه بودن
چوب سیگار-نی سیگار

از سر وا کردن-کاری را سرسری انجام دادن

استخوان‌بزرگ-شخص دارای اصل و نسب

بخت برگشته-تیره روز-سیاه بخت-بیچاره

جلف-سبک-کسی که حرکات سبک دارد

ریزه خورده-خرده ریزه-وسایل کم بهای خانه

بغل پر کن-دختر یا زن چاق

 

پلاس شدن-مدت زیادی در جایی ماندن-جایی را پاتوق خود کردن

دشت کردن-فروختن اولین جنس-نخستین بار پول گرفتن

تر کردن لب-چیزی آشامیدن-به یک اشاره ترتیب کاری را دادن-حرف زدن
خنگ-نادان-ابله-کودن
پاشنه بخواب-کفش راحتی

 

دست به ریش کشیدن-با التماس خواهش کردن

رفیق بازی-زیاده روی در دوستی کردن

جنسی-آن چه که به سکس مربوط باشد

 
چرب کردن سبیل-رشوه دادن-حق السکوت دادن

ته گیلاس-نوشیدنی کمی که ته گیلاس مانده است

رو به قبله بودن-در خال مرگ بودن

تشر تو شور کردن-هرت و پورت کردن

رقصیدن توی تاریکی-بی موقع یا بدون اطلاع کاری را انجام دادن

خیط کاشتن-خطا کردن

دانش سرا-آموزشگاه تربیت معلم

دو دستی تقدیم کردن-با رضایت خاطر و احترام دادن

خط در میان حرف زدن-آرام آرام و شمرده سخن گفتن

آفت-زن عشوه‌گر و فتنه‌انگیز

دله بازی-رفتار آدم دله

خوش رو-زیبا-خندان
ارباب حجت-اهل منطق

ریختگی-ریزش

بی کله-نترس-شجاع-بی خرد-تهی مغز

آجرپاره(جواب کسی که به‌جای بله می‌گوید آره)

حق به جانب-دارای ظاهر مظلومانه و دروغین

زلف گذاشتن-موی خود را بلند کردن

جِر گرفتن کسی را-اوقات کسی تلخ شدن

زبان بازی-چرب زبانی-لفاظی-چاپلوسی

از کسی کشیدن(از کسی رنج کشیدن)

بلوف زدن-لاف زدن-چاخان کردن-توپ خالی زدن

خاکسترمال کردن-شستن ظرف با مالیدن خاکستر به آن

زورکی-از روی بی میلی-تصنعی

از جلوی کسی در آمدن-در برابر کسی مقاومت کردن

الکی-بی‌هوده-بی‌خود-دروغکی

آجیل دادن(رشوه دادن، حق و حساب دادن)

دهان به دهان شدن-بحث و مجادله کردن-با پست تر از خود جر و بحث کردن

به گرد کسی نرسیدن-بسیار عقب بودن از کسی-فاصله ی بسیار با کسی داشتن

پخش و پلا-پراکنده-تار و مار

دولابچه-کمد کوچک

به حرف آوردن کسی-کسی را به سخن گفتن واداشتن

پس بودن هوا-خراب بودن اوضاع-نامناسب بودن وضعیت

چُش گفتن-جلوگیری کردن-مانع شدن

چوب خط زدن-نشانه نهادن بر چوب خط

جارو کردن زیر پای کسی را-موجب اخراج کسی از کاری یا جایی شدن

زبان بازی-چرب زبانی-لفاظی-چاپلوسی

پینه زده-وصله کرده

آدم شش‌درچهار-شخص کوچک اندام و ریزنقش

حلاجی کردن-بررسی کردن-به تفصیل توضبح دادن

دیگ بخار-دستگاه تولید بخار

حرف‌های بی‌ربط و صد تا یک قاز

پالان کسی را لوخ کردن-به قصد فریب از کسی تعریف کردن

بله بران-قول و قرارهای پیش از ازدواج در میان خانواده های عروس و داماد

خرخره ی کسی را جویدن-به شدت از دست کسی عصبانی شدن

از چیزی گلی چیدن(از چیزی بهره بردن)

حیوونی-نگا. حیوانکی

بر خر مراد سوار شدن-موفق شدن-به آرزوی خود رسیدن

به تور انداختن-به چنگ آوردن-تصاحب کردن

 

 

راستی راستی-حقیقتن-واقعن

بره کُشان-فرصت خوش گذرانی-هنگام استفاده های مالی

آجیل مشکل‌گشا-آجیلی که برای گشایش کار می‌خرند و بین مردم متدین پخش می‌کنند

از پا در آوردن-سخت فرسوده و از کار افتاده کردن
انگشت بر حرف نهادن-ایراد گرفتن-نکته‌گیری کردن-اعتراض کردن

 

از خر شیطان پایین آمدن(از لجاجت دست برداشتن، از تصمیم نادرستی منصرف شدن)

چهره کردن-نگا. چهره شدن

سیار غم انگیز و. سوزناک بودن

در قوطی هیچ عطاری یافت نشدن-به کلی نایاب بودن

انگشت به دهان-حیرت‌زده-سرگشته

دست انداز-ناهمواری راه و جاده

زمزمه کردن-زیر لب خواندن-ترنم کردن

اخت شدن با کسی-مانوس شدن با کسی

زار-کوتاه شده ی هزار برای ریال

زیپو-بی رنگ و رو-بی رمق-رقیق و بی مزه
دست بالا را گرفتن-حداکثر را فرض کردن

چوبی رقصیدن-رقصیدن با دوستمال در دو دست
برای کسی آش پختن که یک وجب روغن داشته باشد-زمینه ی تنبیه و گوشمالی برای کسی آماده کردن

 

زبان ریزی کردن-زبان ریختن

آه در بساط نداشتن-سخت بی‌چیز بودن-بیچاره و بینوا بودن
آمد نیامد داشتن-روی دادن واقعه‌ای که احتمال فرخنده و نحس‌بودن هر دو در آن هست
حلوا جوزی-آدم ساده دل و سر به راه-پر حوصله و مطیع