– رکن معنوی سرقت رایانهای
سرقت رايانهاى همانند سرقت سنتى نيازمند وجود ركن روانى است كه از دو جز سوء نيت عام و سوء نيت خاص تشكيل مىشود. سوء نيت عام عبارت است از خواست مجرم در انجام فعل «ربودن» و سوء نيت خاص عبارت است از خواست مجرم به تحقق نتيجه مجرمانه يعنى بردن اطلاعات ديگرى. انگیزه نیز در تحقق این جرم نقشی ندارد و قادر نخواهد بود وصف مجرمانه را از آن بزداید، لیکن ممکن است حسب مورد در تخفیف یا تشدید مجازات موثر باشد.[1]
بنابراين، اگر شخصى اطلاعات ديگرى را غصب كرده باشد و شخص مذكور با ورود به رايانه شخص غاصب، بخواهد اطلاعات خود را تحصيل كند، چنين شخصى را با توجه به فقدان سوء نيت نمىتوان مرتكب سرقت رايانه دانست. همچنين اگر كسى به قصد تفنن يا شوخى به رايانه ديگرى وارد شود تا اينكه اطلاعات او را بر دارد، با توجه به اينكه مرتكب هنگام ربودن سوء نيت نداشته، عملش منطبق با سرقت نيست. نيز اگر شخصى برنامهاى را طراحى كند تا به وسيله آن اطلاعات ديگرى را در زمانى بربايد و آن را در حافظه رايانه نگهدارى كند، ولى برنامه مذكور به طور اتوماتيک به رايانه ديگر نفوذ كند و اطلاعات را بردارد، عمل مرتكب را نمىتوان سرقت دانست، زيرا در زمان ربودن اطلاعات توسط برنامه، مرتكب قصد و سوء نيتى نداشته است. حال اگر قصد طراح اين باشد كه برنامه خود به خود و به طور خودكار براى بردن اطلاعات فعال شود، شكى در سارق دانستن چنين فردى وجود ندارد.
3-2-3-2- رکن معنوی سرقت سنتی
جرم سرقت علاوه بر عنصر قانونی و مادی باید دارای عنصر روانی باشد، تا تحقق یابد زیرا تنها ارتکاب جرم موجب مسئولیت کیفری نخواهد بود بلکه ارتکاب جرم اولاً باید توأم با اراده و میل، رغبت فاعل باشد. ثانیاً فاعل جرم آن را با سوء نیت انجام داده باشد.
پس مرتکب باید به جرم ربودن عمل خود واقف باشد و عالماً مرتکب آن شود و با خواست و اراده قلبی و سوء نیت اقدام به سرقت نماید تا جرم تحقق یابد و مسئولیت کیفری بر عمل فاعل بار شود. پس هر گاه فاعل به اشتباه و به گمان آنکه مال خود را بر میدارد مال دیگری را تصاحب کند جرم سرقت تحقق نیافته چرا که سوء نیت و عنصر روانی در این مورد وجودنداشته است.[2]
3-3- مجازات سرقت رایانهای و سرقت سنتی
واكنش رسمی (حقوقی) جامعه در مقابل پديده مجرمانه در بيشتر موارد به صورت مجازات و در پاره‌ای از موارد به همراه اقدامات تأمينی و تربيتی تظاهر پيدا میكند اين واكنش در قالب «تعقيب جزايی» به اجرا در می‌آيد. در مورد سرقت مجازاتها با توجه به نوع آن فرق میکند، برخی مشمول تعزیر و برخی حد اعمال میشود.
3-3-1– مجازات سرقت رایانهای
ماده 12 قانون جرایم رایانهای که بیان شدهاست «: هرکس به طور غیر مجاز دادههای متعلق به دیگری را برباید، چناچه عین دادهها در اختیار صاحب آن باشد، به جزای نقدی از یک میلیون (1000000) ریال تا بیست میلیون (20000000) ریال و در غیر این صورت به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ريال تا بیست میلیون ريال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.» به لحاظ تعیین دو نوع مجازات متفاوت با ابهام مواجه است; یعنی «اگر عین دادهها در اختیار صاحب آن باشد» تنها مجازات نقدی وضع میشود و اگر در اختیار صاحب آن نباشد، حبس یا جزای نقدی.
بای ح و پورقهرمانی ب، همان، ص 348. .[1]
[2] .حبیب زاده، م، همان، صص 94 – 96.
لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:
